Tüp Bebek Tedavisinde Başarıyı Arttıran Yöntemler

Tüp Bebek Başarı Oranı Nedir?

Tüp bebekte başarı oranı özellikle kadın yaşı ile ters orantılıdır. Kadın yaşı arttıkça yumurta kalitesindeki azalmaya bağlı olarak tüp bebek başarı şansı da azalmaktadır. Kadın yaşı 35 yaş altında olduğunda gebelik şansı yüzde % 70 iken 40 yaş üzerinde bu oran %20’e düşmektedir.

Tüp Bebek Başarısını Etkileyen Faktörler

Tüp bebek tedavi başarısını etkileyen faktörler; kadın yaşı, embriyonun kalitesi, rahim iç zarı özellikleri, kronik hastalıkların varlığı, beslenme, sağlıklı yaşam alışkanlıkları, tedaviyi yapan ekibin tecrübesi ve laboratuvarın koşullarıdır.

♥ Yaş, tüp bebek başarısını belirleyen en önemli faktördür. Yaşla birlikte yumurtalık rezervi azalırken eş zamanlı olarak yumurta kalitesi de azalmaktadır. Bu da daha az sayıda kaliteli embriyo elde edilmesine neden olmakta ve tüp bebek başarısı şansını düşürmektedir.

♥ Rahim ve yumurtalıkları etkileyen polikistik over sendromu, endometriozis, myom, polip gibi kadın hastalıkları varlığı tüp bebek başarısını etkilemektedir. Polikistik overli hastalarda aşırı uyarılma sendromu gelişip kan hormon düzeylerindeki aşırı artışlar embriyo tutunma ihtimalini azaltabilmektedir. Endometriozis varlığında ise embriyo kalitelerinin endometriozis olmayanlara göre daha düşük olduğu ve endometriumda progesterone reseptörlerinde farklılıklar olduğu gösterilmiştir. Miyom ve polipler ise embriyonun tutunma alanı olan endometriumda yer teşkil ederek ya da rahim kasılmalarının tetikleyerek embriyo tutunmasını engellemektedir.

♥ Yaşam tarzı tüp bebek başarısı üzerinde önemli belirleyicilerden biridir. Sigara, alkol, obezite ya da çok düşük vücut kitle indeksi, sağlıksız beslenme yumurta ve sperm kalitelerini ve dolayısıyla embriyo kalitesini olumsuz etkilemektedir. Düzenli egzersiz ve Akdeniz usulü sağlıklı beslenme gebelik planlayan her hastaya önerilmekle birlikte özellikle tüp bebek tedavisinde daha büyük önem taşımaktadır.

♥ Tedavi protokolü ve doz seçimi elde edilen yumurta sayısı ve dolayısıyla embriyo sayısı üzerinde oldukça etkilidir. İlaç dozları her hastanın kilosuna, boyuna, vücut kitle indeksine, yaşına ve yumurtalık rezervine göre bireyselleştirilerek belirlenir.

♥ Tekrarlayan tüp bebek başarısızlıkları, tekrarlayan düşükleri olan hastalarda genetik tanılı tüp bebek tedavisi yapılması başarı şansını arttırabilmektedir. Bu şekilde embriyonun genetik yapısı belirlenir ve tutunma ihtimali en yüksek, genetik olarak normal sağlıklı embriyolar rahime transfer edilmiş olur.

♥ Tüp bebek tedavisi sırasında hormonlar aşırı yükseldiğinde embriyoları dondurup daha sonraki aylarda rahmi hazırlayıp daha optimal bir endokrin ortam varlığında dondurulmuş çözülmüş embriyo transferi yapmak tüp bebek başarısını arttırmaktadır.

Tüp Bebek Başarısını Artırmak İçin Ne Yapmalı?

1. Yumurtalık Rezervinin Değerlendirilmesi
2. Embriyo Kalitesinin Arttırılması
3. Tüp Bebek Tedavisinde Başarı İçin Embriyo Transfer Teknikleri
4. Rahim Hazırlığı ve Endometrium Kalınlığı
5. Laboratuvar Koşullarının Başarıya Etkisi
6. Tüp Bebek Tedavisinde Başarı için Genetic Testlerin( PGT) Rolü
7. Tüp Bebek Tedavisinde Başarı için Yaşam Tarzı ve Beslenmenin Önemi
8. Hormonal Destek ve İlaç Kullanımı

1. Yumurtalık Rezervinin Değerlendirilmesi

Yumurtalık rezervi, ultrasonda antral folikül sayımı ya da kan tetkikleri ile değerlendirilir. Adetin 2. ya da 3.günü bakılan ultrasonda her iki yumurtalıkta 2mm çapındaki folikül sayısı 5-7’den azsa düşük yumurtalık rezervinden bahsedilir.

Yine adetin 3.günü bakılan FSH değeri 10mIU/ml’den yüksek ise ya da adetin herhangi bir döneminde bakılan AMH değeri 1.1 ng/ml’nin altında ise yumurtalık rezervinin azaldığı söylenir.

Yumurtalık rezerv azlığı tüp bebek tedavisinde elde edilen yumurta sayısı ve embriyo sayısının az olmasına; bazen hiç yumurta büyümemesine ya da toplanan az sayıda yumurtanın döllenmemesine ya da embriyo gelişime devam etmediğinde elde transfer edecek embriyo kalmamasına neden olabilmekte ve bu nedenlerle daha yüksek tedavi siklus iptal oranları ile birlikte olabilmektedir.

Bu nedenle yumurtalık rezervi düşük hastalarda yumurtalıkları maksimumda uyaracak ilaç dozlarını belirlemek, az sayıda büyüyen yumurtaların erken çatlamasını önlemek için yakın takip, mikroenjeksiyon işleminin tecrübeli embriyologlar tarafından yapılması, embriyoların en uygun laboratuvar şartlarında takibi tüp bebek başarısını arttırmak için çok önemlidir.

2. Embriyo Kalitesinin Arttırılması

Embriyo kalitesi tüp bebek başarısı için en önemli belirleyicilerden biridir. Yumurta ve spermin kalitesi embriyonun kalitesini belirlemektedir. Tedavi öncesi antioksidan, omega 3 içeren takviyelerin kullanımı, sağlıklı beslenme, kronik hastalıkların tedavisi, alkol ve sigara tüketmemek embriyoların kalitesini arttırmaktadır.

Uygulanan tedavi protokolleri, tedavi boyunca özellikle de çatlatma iğnesinin verildiği gündeki hormon değerleri embriyo kalitesini etkilemektedir. Hastanın yaşına ve yumurtalık rezervine göre tedavi protokolü seçimi, tedavi boyunca yakın takip ile embriyo kalitesi arttırılabilir.

Yumurtanın döllenmesinde uygulanan teknik, işlemi uygulayan embriyologun tecrübesi, laboratuvar şartları (ortam pH, ısı, partikül sayıları ) embriyo kalitesini doğrudan etkilemektedir.

Embriyo kalitesi kötü olan hastalar genetik açıdan incelenmeli ve sonuca göre danışmanlık verilmelidir.

3. Tüp Bebek Tedavisinde Başarı İçin Embriyo Transfer Teknikleri

Embriyo transfer işlemi tüp bebek tedavisinde son ve en hassas aşamadır. Büyük emekle elde edilen embriyolar ultrason eşliğinde görerek, rahim kasılmalarına neden olmayacak şekilde rahim ağzından geçilerek titizlikle rahim tepesine yerleştirilir. Embriyo transfer başarısında hekimin tecrübesi çok büyük önem taşımaktadır.

4. Rahim Hazırlığı ve Endometrium Kalınlığı

Tüp bebek tedavisinde bir yandan yumurtalıklar uyarılırken ve yumurtalar büyütülmeye çalışılırken bir yandan da rahim iç zarı takip edilir. Yumurta büyümesine paralel olarak rahim iç zarı da kalınlaşmalıdır.

Rahim iç zarı yani endometrium en az 7 mm olmalı ve trilaminar dediğimiz üç çizgi şeklinde görülmelidir. Endometriumun ince kaldığı hastalarda gebelik şansı azalmaktadır. Endometriumu ince kalan hastalar rahim içi yapışıklık açısından histeroskopi ile değerlendirilmeli, yapışıklıklar açılmalı ve tekrar oluşmaması için yapışıklık önleyici jel kullanılmalıdır. Rahim iç zarına büyüme faktörleri, PRP ya da eksozom uygulamaları da rahim iç zarını kalınlaştırmak için kullanılan tedavilerdir.

5. Laboratuvar Koşullarının Başarıya Etkisi

Tüp bebek tedavisinde embriyolar laboratuvar ortamında oluştuğundan bu ortamın vücut ile uyumlu olması gerekmektedir. Laboratuvar şartları (ortam pH, ısı, partikül sayıları) embriyo kalitesini doğrudan etkilemektedir. Bu standartları saptamak için tüp bebek merkezlerinde devamlı ölçümler yapılmakta, ortam havalandırma ayarları ve cihazların kalibrasyonları düzenlenmektedir.

6. Tüp Bebek Tedavisinde Başarı için Genetic Testlerin( PGT) Rolü

Tüp bebek tedavisinde rutin olmamakla birlikte tekrarlayan tüp bebek başarısızlıkları, tekrarlayan düşükleri, kromozomal bozukluğu olan ya da kromozomal bozukluklu gebelik ve doğum öyküsü olan hastalara preimlantasyon genetik tanı/tarama önerilmektedir. Genetik yapısı normal olan yani tutunma ihtimali en yüksek olan embriyolar rahime transfer edilerek gebelik şansı arttırılır.

7. Tüp Bebek Tedavisinde Başarı için Yaşam Tarzı ve Beslenmenin Önemi

Yaşam tarzı tüp bebek başarısı üzerinde önemli belirleyicilerden biridir. Sigara, alkol, obezite ya da çok düşük vücut kitle indeksi, sağlıksız beslenme yumurta ve sperm kalitelerini ve dolayısıyla embriyo kalitesini olumsuz etkilemektedir. Yoga, pilates, yürüyüş ve yüzme önerilen sporlardır. Düzenli egzersiz ve Akdeniz usulü sağlıklı beslenme gebelik planlayan her hastaya önerilmekle birlikte özellikle tüp bebek tedavisinde daha büyük önem taşımaktadır.

8. Hormonal Destek ve İlaç Kullanımı

Embriyo transferinden sonra rahmi destekleyici uygun hormonal tedaviyi düzenli kullanmak oldukça önemlidir. Bu hormonal destek hastanın tedavi sırasındaki estrojen seviyelerine göre estrojen + progesterone ya da sadece progesterone içerecek şekilde düzenlenir. Hormonal destek tedavisi gebelik testine kadar düzenli şekilde devam etmelidir. Gebelik testi pozitif gelirse yaklaşık gebeliğin 9. haftasına kadar devam eder.