Çikolata Kisti (Endometriozis) İçin Fonksiyonel Tıp

Çikolata Kisti Nedir?

Endometriozis rahim iç zarında bulunan salgı bezlerinin rahim dışında dokularda yerleşmesidir. Bu endometriotik odakların yumurtalıklarda olması sonucu oluşan çikolataya benzeyen yoğun içerikli yapılarından dolayı çikolata kist (endometrioma ) denmiştir.

Endometriozisin belirtileri nelerdir?

Endometriozisin en sık belirtileri adet dönmelerinde yoğun ağrı, ilişki sırasında ağrı ve gebe kalamama problemidir.

Çikolata Kisti neden oluşur?

Çikolata kisti ve endometriozisin temelinde yatan mekanizmalarla ilgili üretilen çeşitli teoriler vardır. Bunlardan biri retrograd menstruasyon dediğimiz adet kanının rahim ağzından dışarıya doğru akmak yerine tüplerden geri akışı nedeniyle geliştiğini söyleyen teoridir. Diğer nedenler arasında genetik faktörler, estrojen ve progesteron reseptörlerindeki değişiklikler, bağışıklık sistemi ile ilgili sorunlar, estrojen dominansı, sezaryen veya rahim alma ameliyatları bulunmaktadır.

Rahim dışında yerleşen endometriotik odaklardan adet dönemlerinde oluşan kanamalar vücut tarafından eritilmeye çalışırken doku hasarı oluşturan çeşitli sitokinler salgılanır. Bu inflamatuar sitokinler sonucu hasarlı bölgelerde yapışıklıklar oluşur ve kadın genital organların anatomisi bozularak infertilite problemini de beraberinde getirir. Endometriozisin nedeni ne olursa olsun semptomların ana sebebi artmış inflamasyon dediğimiz artmış doku hasar cevabıdır.

Endometriotik odaklar en sık yumurtalıklarda yerleştiği için her adet döngüsünde odaklarda meydana gelen kanama çikolata kisti adını verdiğimiz içi kahverengi erimiş çikolata görünümünde oluşuma neden olur. Ayrıca tüm odaklardaki bu kanama pıhtılaşma durumu o bölgede inlamasyon yani yangılı bir sürece, bu inflamasyona bağlı sitokinlerin salınımına bağlı yapışıklıklar meydana getirir.

Fonksiyonel tıp nedir?

Fonksiyonel tıp klasik kan tetkiklerine ek olarak kişinin inflamatuar,enzimatik ve hormonal süreçlerini tespit etmeye yönelik daha ileri testler yaparak zeminde yatan ana problemi ortaya koymayı amaçlayan, kişiye özel bir tedavi sunan bir tıp uygulamasıdır.

Çikolata kisti tedavisinde fonksiyonel tıp yaklaşımı nasıl olur?

Fonksiyonel tıp çikolata kisti ve endometriozis varlığında hem inflamasyon hem estrojen dominansı hem de ağrı mekanizmaları üzerine etki oluşturmayı amaçlamaktadır.

Fonksiyonel tıp çikolata kistine nasıl yaklaşır?

Çikolata kisti endometriozisin yumurtalıklarda yerleşmiş hali olup altta yatan neden her iki durumda da aynı olduğundan fonksiyonel tıp yaklaşımı da aynıdır. Estrojen dominansını progesteron ile dengeleyerek ve estrojen metabolizması üzerine etki sağlayarak , inflamasyonu antioksidan ajanlarla baskılayarak kistlerin büyümesi önlenmeye çalışılır.

Çikolata kisti gelişiminde bağışıklık sistemi ve enflamasyonun rolü

Endometriozis ve çikolata kisti gelişiminde en önemli faktör hiperestrojenik ortam olup, estrojen dominansı inflamasyonu yani doku yangı cevabını tetikleyen sitokinlerin salınımını tetiklemektedir. Bu sitokinlerin salınımı endometriotik odaklar arası yapışıklıklara, anatominin bozularak nodüllerin gelişmesine neden olmaktadır. Ayrıca endometriotik odaklarda her adet döngüsünde meydana gelen kanamalar da inflamasyonun şiddetinin arttırmaktadır.

Bağırsak sağlığı ile endometriozis arasındaki ilişki

Bağırsaklar estrojen metabolizması açısından büyük önem taşımaktadır. Disbiyoz dediğimiz bağırsak florasının bozulmuş olduğu durumda aşırı çoğalmış bakteriler tarafından üretilen bazı enzimler nedeniyle estrojen tekrar kan dolaşımına geçerek atılamaz ve estrojen dominansı gelişir. Sağlıklı bir bağırsak florası endometriozis gelişimini baskılamak açısından da oldukça önemlidir.

Hormon dengesizliği ve fonksiyonel tıp yaklaşımı

Estrojen üretimi, metobolizması ve atılımı arasında belli bir denge olmalıdır. Bu denge obez hastalarda yağ dokusundaki aşırı üretime bağlı, polikistik over varlığında, karaciğerdeki ya da bağırsaktaki detoks basamaklarının yeterince çalışmadığı durumlarda bozulur. İdeal kiloya ulaşmak, insülin direnci varsa tedavi etmek, karaciğer ve bağırsak detoks basamaklarını çalıştırarak estrojen dengesi tekrar sağlanır.

Beslenme ile endometriozis yönetimi

Et ve kafeinden zengin beslenme endometriozis açısından risk oluşturur. Endometriozisli hastaların glutensiz, şeker, alkol, kafein ve doymuş yağdan fakir; omega-3 ,yüksek lifli sebze ve antioksidan meyvelerden zengin beslenme önerilir. Özellikle bu hasta grubuna nar, anginar, yeşil çay, keten tohumu, soya diyette olması gereken besinlerdir.

Fonksiyonel tıpta kullanılan takviyeler ve bitkisel destekler

Endometriozis ve çikolata kistinde kullanılan fonksiyonel tıp takviyeleri antioksidan, antiinflamatuar ve detoks basamaklarını aktive eden takviyeler ve bitkisel ürünlerdir. Ağrı varlığında ve aşırı adet sancısı varlığında analjezik ilaçlar v e melatonin de tedaviye eklenir.

Toksin yükü ve detoks yaklaşımları

Vücutta detoks basamakları doğru çalışmadığında toksin yükü artar. Karaciğer detoks faz 1 ve faz 2 basamakları desteklenerek ve bağırsak florası düzenlenerek toksin yükü ve estrojen dominansı düzenlenebilir.

Stres, uyku ve yaşam tarzı faktörlerinin önemi

Stres ve uykusuzluk varlığında vücutta kortizol artar ve kortizol estrojen üretiminin artışına ve inflamtuar süreçlerin gelişmesine neden olur. Stres faktörünü tespit edip ortadan kaldırmak, düzenli spor, yoga estrojen dengesini sağlamakta etkili olmaktadır.

Fonksiyonel tıp testleri ile kişiselleştirlmiş değerlendirme

Fonksiyonel tıp yaklaşımı yapacağımız hastalarımıza tedavi öncesinde şikayetlerine göre değişen kan, idrar ve ultrason tetkikleri yaparak sonuçlara göre tedaviyi bireyselleştiriyoruz. Tıbbın her alanında olduğu gibi fonksiyonel tıp alanında da “ Hastalık yoktur; hasta vardır” prensibi ile tedavi planımızı yapmaktayız.